Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą i niepełnosprawnych rolników

Uprawnieniem osoby niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą oraz niepełnosprawnego rolnika jest możliwość otrzymania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych refundacji obowiązkowych składek opłacanych na ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalnej i rentowej w przypadku osoby niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą oraz wypadkowej, chorobowej, macierzyńskiej i emerytalno-rentowej w przypadku niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika. Domownik oznacza tutaj osobę bliską rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego bądź w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.

Uwaga!

Refundacji podlegają tylko i wyłącznie obowiązkowe składki opłacone w całości w wymaganych przepisami terminach.

Do podstawowych warunków ubiegania się o refundację w przypadku osoby niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą należy zaliczyć:

posiadanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia równoważnego bez względu na stopień niepełnosprawności;

bycie zobowiązanym do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i terminowe ich opłacanie w całości;

brak zaległości wobec PFRON przekraczających łącznie kwotę 100 zł;

nieznajdowanie się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących udzielania pomocy publicznej.

W przypadku niepełnosprawnego rolnika lub rolnika zobowiązanego do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika warunki te obejmują z kolei:

podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników;

posiadanie przez rolnika bądź domownika orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia równoważnego bez względu na stopień niepełnosprawności;

opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne terminowo i w całości;

brak zaległości wobec PFRON przekraczających łącznie kwotę 100 zł.

Uwaga!

Z refundacji wyłączone są kwoty składek w części finansowanej ze środków publicznych.

Rejestracja osób niepełnosprawnych w zakresie refundacji składek dokonywana jest przez Biuro Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (Al. Jana Pawła II 13, 00-828 Warszawa). Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą rejestruje się składając po raz pierwszy wniosek o refundację składek na ubezpieczenia społeczne Wn-U-G, natomiast niepełnosprawny rolnik składając po raz pierwszy wniosek o refundację składek na ubezpieczenia społeczne Wn-U-A.

W celu rejestracji osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą jest zobowiązana przesłać pocztą lub złożyć osobiście w Biurze PFRON następujące dokumenty:

wypełniony wniosek Wn-U-G zawierający takie dane, jak pełna i skrócona nazwa prowadzonej działalności, imię i nazwisko wnioskodawcy, numery PESEL, REGON i NIP, adres zamieszkania, adres korespondencyjny, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej;

kopie takich aktualnych dokumentów, jak odpis z właściwego rejestru lub aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji, zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON, dowód osobisty i decyzja o nadaniu NIP;

kopię aktualnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia równoważnego;

wypełniony odpowiedni formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis, którego typ zależy od rodzaju prowadzonej działalności;

sprawozdania finansowe za okres trzech ostatnich lat obrotowych w przypadku wnioskodawców zobowiązanych przepisami do sporządzania sprawozdań finansowych, natomiast w przypadku wnioskodawców niezobowiązanych do ich składania oświadczenie o braku obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych.

Niepełnosprawny rolnik lub rolnik zobowiązany do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika z kolei składa następujące dokumenty:

wypełniony wniosek Wn-U-A zawierający takie dane, jak imię i nazwisko wnioskodawcy, numery PESEL i NIP, adres zamieszkania, adres korespondencyjny, numery telefonu i faksu oraz adres poczty elektronicznej;

kopie takich aktualnych dokumentów, jak dowód osobisty i decyzja o nadaniu NIP;

kopię aktualnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia równoważnego niepełnosprawnego rolnika lub niepełnosprawnego domownika;

kopię aktualnej decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ustalającej podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników;

wypełniony formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

Osoba niepełnosprawna wnioskująca o refundację składek może również upoważnić inną osobę do podpisywania i przesyłania dokumentów w jej imieniu, składając w tym celu dodatkowo stosowne upoważnienie do występowania w imieniu wnioskodawcy.

Uwaga!

W celu składania kolejnych wniosków o refundację składek w formie elektronicznej należy zaznaczyć pole „wybieram elektroniczną formę składania wniosków” w części „Oświadczenia” na wniosku Wn-U-G bądź Wn-U-A. Po złożeniu tego oświadczenia PFRON prześle identyfikator oraz jednorazowe hasło dostępu do systemu SODiR (www.sod.pfron.org.pl).

Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą wniosek o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne Wn-U-G składa do ostatniego dnia miesiąca, w którym upłynął termin do opłacenia tych składek. Z kolei niepełnosprawny rolnik lub rolnik zobowiązany do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika wniosek o wypłatę refundacji Wn-U-A składa do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin zapłaty składek za dany kwartał.

Uwaga!

Dokumenty w formie pisemnej dotyczące refundacji składek należy składać do Biura PFRON: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Al. Jana Pawła II 13, 00-828 Warszawa.

Od 2011 roku osoby niepełnosprawne ubiegające się o refundację składek comiesięcznie składają tylko wnioski Wn-U-G bądź Wn-U-A, natomiast formularze informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis składane są tylko raz w roku, razem z pierwszym w danym roku kalendarzowym wnioskiem o refundację składek. W kolejnych miesiącach osoby niepełnosprawne składają tylko odpowiednie wnioski o wypłatę refundacji składek.

Uwaga!

Środki z tytułu refundacji składek przekazywane są tylko i wyłącznie na rachunek bankowy.

Osobie niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą refundowane są tylko i wyłącznie obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do wysokości odpowiadającej wysokości składki, której podstawą wymiaru jest kwota określona w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Za okres styczeń – grudzień 2013 roku kwota tak ustalonych składek na ubezpieczenia społeczne, opłacanych przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, wynosi odpowiednio 434,87 zł na ubezpieczenie emerytalne i 178,22 zł na ubezpieczenie rentowe.

Od dnia 1 czerwca 2011 roku wysokość refundacji uzależniona jest od stopnia niepełnosprawności i wynosi:

100% kwoty obowiązkowych składek w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

60% kwoty obowiązkowych składek w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

30% kwoty obowiązkowych składek w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia jej wykonywania obowiązuje niższy wymiar składek na ubezpieczenie społeczne, wynoszących za okres styczeń – grudzień 2013 roku odpowiednio 93,70 zł na ubezpieczenie emerytalne i 38,40 zł na ubezpieczenie rentowe. W przypadku tych osób wysokość refundacji również uzależniona jest od stopnia niepełnosprawności, a kwoty refundacji składek prezentuje poniższa tabela.

Uwaga!

W przypadku dobrowolnego opłacania składki emerytalnej i rentowej w wysokości wyższej, niż kwota określona w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, refundacji podlega tylko kwota obowiązkowa.

Polecaną formą składnia wniosków o wypłatę refundacji składek jest forma elektroniczna. W tym celu należy na pierwszym bądź kolejnym składanym wniosku Wn-U-G bądź Wn-U-A zaznaczyć pole wybieram elektroniczną formę składania wniosków w części Oświadczenia. Po złożeniu tego oświadczenia PFRON przesyła identyfikator oraz jednorazowe hasło dostępu do systemu SODiR (www.sod.pfron.org.pl). Po ich otrzymaniu i zalogowaniu się w systemie należy zmienić otrzymane hasło na własne i wygenerować certyfikat używany do podpisywania dokumentów. Wnioski o wypłatę refundacji tworzone są poprzez wybranie modułu Dokumenty -> Nowy dokument Wn-U-G lub Dokumenty -> Nowy dokument Wn-U-A. Po utworzeniu konieczne jest ich podpisanie poprzez wybranie przycisku Podpisz podpisem PFRON lub Podpisz podpisem kwalifikowanym, zasada ta dotyczy również tworzonych ewentualnie załączników dotyczących pomocy de minimis Inf-O-PdM lub Inf-O-PdR. Utworzony w ten sposób wniosek należy wysłać do PFRON wybierając przycisk Wyślij z podpisem PFRON lub Wyślij z podpisem kwalifikowanym. Status wysłanego dokumentu należy sprawdzić poprzez odczytanie korespondencji systemowej, informującej praktycznie na bieżąco o zatwierdzeniu wniosku bądź też konieczności dokonania jego korekty.

Po otrzymaniu wniosku o refundację składek PFRON sprawdza go pod względem rachunkowym i formalnym i w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w terminie 14 dni od dnia otrzymania informuje wnioskodawcę o stwierdzonych nieprawidłowościach, wzywając jednocześnie do ich usunięcia, przy czym w przypadku ich nieusunięcia wniosek pozostaje nierozpatrzony. Wypłata refundacji składek następuje tylko i wyłącznie na rachunek bankowy w ciągu 14 dni od otrzymania kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku.

Uwaga!

W sytuacji, gdy osoba niepełnosprawna posiada zaległości wobec PFRON w łącznej wysokości powyżej 100 zł, następuje wstrzymanie refundacji składek do czasu uregulowania tych zaległości, a w przypadku ich niespłacenia do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który przysługuje refundacja, odmowa wypłaty refundacji.

Oczywiście, PFRON może przeprowadzać kontrole wnioskodawców w zakresie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne. W sytuacji, gdy w tym względzie stwierdzone zostaną nieprawidłowości, konieczny jest zwrot niesłusznie wypłaconej refundacji składek na ubezpieczenia społeczne.

Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne jest pomocą de minimis, co oznacza, że nie udziela się jej wówczas, gdy jej wartość brutto łącznie z wartością innej pomocy de minimis otrzymanej w bieżącym i poprzedzających go dwóch latach kalendarzowych spowodowałaby przekroczenie maksymalnej kwoty pomocy stanowiącej równowartość 100 tys. euro w przypadku osoby niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą w sektorze transportu drogowego, natomiast 200 tys. euro w innych sektorach. Całkowicie odmienne regulacje dotyczą sektora rybołówstwa, w którego przypadku pomocy nie udziela się, gdy jej wartość brutto łącznie z wartością innej pomocy de minimis dla sektora rybołówstwa, otrzymanej w ciągu trzech lat poprzedzających dzień złożenia wniosku, spowodowałaby przekroczenie maksymalnej kwoty pomocy stanowiącej równowartość 30 tys. euro bądź też skumulowanej kwoty pomocy dla rybołówstwa określonej dla Rzeczypospolitej Polskiej.

Każda osoba niepełnosprawna wnioskująca o refundację składek na ubezpieczenie społeczne otrzymuje po jej wypłacie od PFRON Zaświadczenie o pomocy de minimis, zawierające dane o uzyskanych kwotach. Dokument ten jest konieczny w przypadku, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą ubiega się o pomoc de minimis w innych urzędach i jest wówczas zobowiązana do przedstawienia zaświadczeń o otrzymanej pomocy de minimis.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Dz.U. z 1997 r. nr 123, poz. 776 z późn. zm., art. 25a, art. 25c.

Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U. z 2004 r. nr 173, poz. 1807 z późn. zm.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009 roku w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych, Dz.U. z 2009 r. nr 8, poz. 42 z późń. zm.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031 z późn. zm.