Dodatek i zasiłek pielęgnacyjny, pomimo zbieżnych nazw, są całkowicie różnymi świadczeniami przyznawanymi na podstawie odrębnych aktów prawnych, tj. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych. Odmienny jest tutaj również organ ustalający prawo do tych świadczeń i ich płatnik, ponadto świadczenia te wzajemnie się wykluczają, bowiem osoba uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego nie może otrzymać zasiłku pielęgnacyjnego.

Zasiłek pielęgnacyjny, ustalany na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych, jest przyznawany w celu pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Uprawnione są do niego niepełnosprawne dzieci, osoby, które ukończyły 75 lat, osoby niepełnosprawne posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz osoby legitymujące się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, ale tylko wówczas, gdy ich niepełnosprawność, bez względu na jej stopień, powstała do 21 roku życia.

Uwaga!
Zasiłek pielęgnacyjny wypłacany jest obecnie w wysokości 153 zł miesięcznie, a jego wysokość jest waloryzowana raz na 3 lata.

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje nie tylko osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego, ale również osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Zasiłek ten nie przysługuje także wówczas, gdy członkowi rodziny przebywającemu za granicą przysługuje świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją osoby niepełnosprawnej, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub też dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Wniosek o wypłatę zasiłku pielęgnacyjnego jest składany do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy ośrodka pomocy społecznej. Osoba występująca o ten zasiłek do wniosku powinna dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności oraz uwierzytelnioną kopię dokumentu potwierdzającego tożsamość wnioskodawcy. Prawo do tego zasiłku ustalane jest na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tej sytuacji prawo do zasiłku ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

Zasiłek pielęgnacyjny wypłacany jest nie później, aniżeli ostatniego dnia miesiąca, na który został przyznany, jeśli jednak wniosek o jego wypłatę wpłynie po 10. dniu danego miesiąca, wówczas zostanie on wypłacony dopiero w następnym miesiącu.

Uwaga!
Jeśli prawo do zasiłku przysługuje więcej, niż jednej osobie, np. dwojgu rodziców niepełnosprawnego dziecka, wówczas wypłacane jest tylko jedno świadczenie przysługujące osobie, która jako pierwsza złożyła wniosek.

Dodatek pielęgnacyjny jest z kolei świadczeniem ustalanym na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przysługującym osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy bądź rodzinnej, jeśli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy i do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia. Istotny jest tutaj fakt, że prawo do tego świadczenia mogą uzyskać wyłącznie osoby uprawnione do emerytury lub renty.

Uwaga!
Od dnia 1 marca 2012 roku dodatek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 195,67 zł miesięcznie, a jego wysokość waloryzowana jest corocznie, razem z emeryturami i rentami.

W celu ustalenia prawa do dodatku pielęgnacyjnego niezbędne jest złożenie w placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosku przez zainteresowaną osobę, do którego konieczne jest dołączenie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS stwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji. Z obowiązku składania tego wniosku zwolnione są osoby, które ukończyły 75 lat, bowiem otrzymują one dodatek pielęgnacyjny z urzędu.

Uwaga!
Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej wraz z rentą, dlatego też w razie zawieszenia jej wypłaty w całości ZUS nie może również wypłacać dodatku pielęgnacyjnego. Dodatek ten nie przysługuje również osobie przebywającej w zakładzie opiekuńczo leczniczym lub pielęgnacyjno-opiekuńczym, chyba że przebywa ona poza tymi placówkami przez okres dłuższy, aniżeli dwa tygodnie w miesiącu.

Jak już wcześniej wspomniano, dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do zasiłku pielęgnacyjnego i odwrotnie. Osoba, która dodatek otrzymała np. z urzędu po ukończeniu 75 lat życia, powinna niezwłocznie poinformować o tym fakcie organ wypłacający zasiłek pielęgnacyjny w celu wstrzymania jego wypłaty. Jednoczesne pobieranie obydwu tych świadczeń skutkować będzie koniecznością zwrotu jednego nienależnie pobranego świadczenia razem z odsetkami.


Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Dz.U. z 1998 r. nr 162, poz. 1118 z późn. zm.
2. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, Dz.U. z 2003 r. nr 228, poz. 2255 z późn. zm.