Co to jest limeryk?

Limeryk to popularna, krótka forma poetycka, zwykle absurdalna, często plugawa. Składa się z pięciu wersów, tworzących rymy aabba. Dominującym metrum jest anapest, przy czym wersy trzeci i czwarty mają po dwie stopy, zaś pozostałe -- po trzy. pochodzenie limeryku nie jest znane, choć sugeruje się, że nazwa pochodzi od refrenu osiemnastowiecznej irlandzkiej piosenki żołnierskiej: Will You Come Up to Limerick?, do której na poczekaniu układano zwrotki relacjonujące nieprawdopodobne sytuacje i zawierające subtelne docinki.
Pierwsze zbiory angieskich limeryków pochodzą z okolic roku 1820. Edward Lear, który układał i ilustrował limeryki (Book of Nonsense, 1846), twierdził, że pomysł podsunęła mu dziecinna rymowanka rozpoczynająca się słowami: "There was an old man of Tobago".

Limeryk (ang. limerick, od angielskiej nazwy miasta Luimneach w Irlandii) -- gatunek poezji humorystycznej, wywodzący sie z angielskiego folkloru: zabawny utwór epigramatyczny, w którym treści groteskowe i pure nonsense rodzą się z dziwacznych rymów, gry słów, kalamburu czy paronomazji. Autorem najbardziej popularnych limeryków w poezji angielskiej był E. Lear; w poezji polskiej -- J. Tuwim,np.:
Jest pewien facet w Egipcie,
Sucha mumia, trzymana w krypcie,
A nad kryptą jest skrypt:
"Kto by chciał parę szczypt,
Może wziąć. Tylko mnie nie wysypcie."
Inny "cudzy" przyklad limeryku z bodaj ostatniego numeru gazety "Twoj dobry humor":
Moja małżonka Ludmiła
Na drążku przewroty ćwiczyła
Przechodził jakiś element
Powiedział jakiś komplement
I wtedy się właśnie puściła.

itd.

Zasady pisania limeryków są dość proste, tylko trochę skomplikowane;)

Najprostszymi słowy:
Limeryk przypomina głowonoga.
Musi być napisany z głową i musi mieć odpowiednio dobrane stopy.

Zasady wymyślania treści z głową:
Limeryk musi być przede wszystkim zabawny. Powinien też być absurdalny, zaskakujący i frywolny, ale nie wulgarny (niektórzy sławni limeryści nie zgodziliby się z tym ostatnim postulatem). Zaleca się, by w pierwszym wersie padała nazwa geograficzna -- najlepiej trudna do zrymowania.
Głowa potrzebna jest również przy pracy nad formą:
Kluczowe słowa powinny występować w pozycjach rymowych. Dotyczy to zwłaszcza wspomnianej wyżej nazwy geograficznej. Rymy powinny być możliwie pełne i głębokie, nie banalne, a wyszukane, najlepiej zaskakujące; płci dowolnej. Dopuszczalne są przekręcenia pisowni (szczególnie w przypadku rymów egzotycznych), byle służyły uzyskaniu efektu humorystycznego, a nie stanowiły wymówki dla lenistwa.
Zasady odpowiedniego doboru stóp:
Wersy trzeci i czwarty muszą mieć o jedną stopę mniej niż pierwszy, drugi i piąty. Najlepiej, gdy odpowiednie stopy są takie same, tzn. jeśli na przykład pierwszą stopą pierwszej linijki jest amfibrach, to powinien on występować również na początku wersów drugiego i piątego.
W ogóle najlepiej byłoby, gdyby wszystkie stopy limeryku były identyczne.
Jeśli jednak stosuje się różne stopy w obrębie wersu, dobrze byłoby, żeby układ akcentów w wersach krótszych odpowiadał układowi akcentów na początku wersów dłuższych. Limeryk nie traci wówczas swej przyśpiewkowej rytmiczności.
Co do konkretnego rodzaju stóp, panuje wśród polskich limerystów pewna dowolność. Od limeryków angielskich wymaga się w zasadzie, by były pisane anapestem (ewentualnie z hiperkataleksą), ale jest to stopa trudna do utrzymania w polszczyźnie. Dlatego nie stawia się w tej dziedzinie bardzo ostrych wymagań. Mimo, że pisanie po polsku anapestem jest możliwe, my zalecamy jedynie unikanie jambu, trocheja i (zwłaszcza!) spondeja. Te stopy są zbyt krótkie, żeby limeryk mógł utrzymać równowagę.
O stopach może w odrębnym wątku.

#1 fred

#2 Władysław Ryś

#3 basiak

#4 fred

#5 fred

#6 fred

#7 Władysław Ryś

#8 fred

Użytkownicy przeglądający ten temat: 1